Rega: de (berg)reddingsdienst in Zwitserland
Rega, ik had er nooit van gehoord. Tot 13 januari 2024. Toen werd ik na…
Veiligheid in de bergen tijdens een winter- of zomervakantie; lees hier alle tips!
Een wintersport of zomervakantie naar de bergen. Dat klinkt fantastisch en dat is het ook, maar het is niet altijd zonder gevaar. De afgelopen jaren zijn er steeds meer mensen, waaronder ook gezinnen, naar de bergen gegaan. Het is tof om te zien hoe wij daar als inspiratie platform aan bijdragen.
Qua inspireren vinden we het ook belangrijk om tips mee te geven over veiligheid in de bergen, want een vakantie naar de bergen is zeker niet zonder gevaar. Iedere zomer en winter komen er steeds vaker nieuwsberichten over ongevallen in de bergen of dat mensen onvoorbereid de bergen in zijn gegaan met alle gevolgen van dien.
In dit blog een persoonlijke ervaring van Yvonne, praktische tips voor een veilige bergvakantie in zowel de winter als zomer.
Wat kon mij nou gebeuren?
Als de dag van gister, 13 januari 2024. Samen met onze dochter waren we uitgenodigd voor een wintervakantie in het mooie Laax in Zwitserland. Na een prachtige skidag stond in de avond rodelen en kaasfonduen op het programma. Als ervaren ‘rodelaars’ waren we goed ingepakt en namen we de houten slee mee in de gondel naar boven. In de middag had ik al verschillende families de rodelafdaling zien maken, wat kon ons nou gebeuren?
”Ik ga alvast hoor!” riep ik naar Mano die samen met onze dochter van 4 jaar op de houten slee achter mij zat. Het eerste deel ging door het bos. Het bospad zag er mooi en mysterieus uit met de gekleurde lampen die het pad verlichten. Soms ging het even wat sneller, maar de slee was goed onder controle te houden. Af en toe even de hakken goed in de sneeuw om de snelheid eruit te halen. Zoals altijd. Zelfs nog wat tijd voor een foto en filmpje onderweg. Heerlijk en straks aan de kaasfondue!
Niet meer onder controle
Na het bochtige bospad komt het rodelpad opeens uit op de dalafdaling. Wat gek; ik heb aardig vaak gerodeld maar dit waren altijd bospaden. Mano zit met onze dochter ergens achter mij en voor ik het weet neemt mijn snelheid enorm toe. Ik ga recht naar beneden van deze piste en remmen is onmogelijk. De piste is een soort van harde ijsplaat geworden, waardoor het onmogelijk is om ook maar iets af te remmen.
Seconden, minuten? Ik ga harder en harder en realiseer me dat dit helemaal fout gaat. Gedachtes van angst maar vooral ‘wat gebeurt er’ en ‘hoe kom ik hier uit’ wisselen elkaar in hoog tempo af. Ik denk vooral aan Mano die met onze 4-jarige achter ons zit; hoe kunnen zij nog stoppen?
In de piste zit een bocht en ik realiseer me dat ik daar met deze snelheid uit zal vliegen als ik niks doe. Er zit weliswaar geen diepe afgrond, maar er staan wel heel veel bomen. Ondanks mijn helm vrees ik dat ik een botsing met een boom niet ga overleven. Ik sta letterlijk doodangsten uit, ik ga zó hard.
Een harde val: dit is goed mis!
”Ik moet mezelf omgooien”, dat is het enige wat ik kan verzinnen als ik beneden raas en alleen maar harder blijf gaan. Ik zie de bocht naderen, zie daar nog wat mensen staan, ik gil en gooi de slee om. Ik rol een paar keer om en val naast de piste nog iets naar beneden. Daar blijf ik liggen.
”Are you ok?” een Zwitser ziet het gebeuren en rent naar me toe. Buiten westen ben ik niet geweest maar ik voel meteen dat mijn arm er slecht aan toe is. Meer zorgen maak ik om Mano en onze dochter. Wonder boven wonder weet Mano te stoppen in de bocht door in een dik pak sneeuw te sturen. Hij ziet me liggen en rent naar me toe. Aan de goede arm word ik omhoog gehesen, terug op de piste.
Ondraagelijke pijn
”Ga even op de slee zitten” zegt Mano. Ik schuifel erheen en ben blij dat mijn hoofd en rug ok zijn. Maar mijn arm en schouder doen meer en meer pijn. Het is duidelijk, de pisteredding moet komen. Ondertussen schieten er nog een aantal met enorme snelheid langs; dit is levensgevaarlijk. Door het ijs is remmen onmogelijk. Ik roep dat onze dochter ergens anders moet zitten, ik ben als de dood dat zij straks door iemand nog omver wordt gerodeld.
Intussen is de pijn ondragelijk, ik kerm van de pijn en blijf in ongeveer alle talen roepen; ‘mijn arm, mijn schouder’. Ik ben zo blij dat er een sneeuwscooter eraan komt. Hij vraagt aan mijn hoeveel pijn ik heb op een schaal van 0 tot 10, een 9 geef ik aan. Ik krijg meteen een ‘painkiller’, een foliedeken om me heen en daarover een wollen deken. Inmiddels is het ook flink afgekoeld en zit te rillen. Na 5 minuten, wederom de vraag hoe erg de pijn is. De painkiller doet niks, het zit nog op de 9.
Met de Reka helikoper naar het ziekenhuis
Het is duidelijk; met zoveel pijn kan ik onmogelijk met de sneeuwscooter naar beneden. ”We moeten een heli laten komen” zegt de man van de pisteredding al snel. ”Zijn we daarvoor wel verzekerd” weet ik nog uit te brengen. Gelukkig wel, maar anders was er ook geen andere keuze geweest.
In mijn beleving duur het eindeloos voordat de helikopter komt. Een heli in het donker op een schuine piste laten landen blijkt nog niet zo eenvoudig. Daarvoor is ook assistentie nodig vanaf de grond. De Zwitserse locals zijn fantastisch en mijn ‘reddingsoperatie’ wordt in gang gezet. Ik krijg er zelf weinig van mee, ik zit te rillen van de kou en de pijn is nog steeds enorm.
Daar komt de heli aan
Dan hoor ik de heli aankomen. Ik krijg een deken over mijn hoofd, want het lijkt wel een sneeuwstorm als de heli gaat landen. Stukken ijs vliegen in het rond. Mano vult het papierwerk in en A. mag nog even opwarmen in de helikopter. Intussen krijg ik nog één ‘painkiller’ voor ’the movement’ zoals de arts het zo mooi zegt.
Aan de lussen van mijn skibroek trekken ze me omhoog en weet ik zelf richting de helikopter te lopen. Samen met de arts en 2 piloten vertrekken we. Ik voel me zo dankbaar, dat een heli speciaal voor mij komt om me zo snel mogelijk naar het ziekenhuis te brengen.
Mano gaat met onze dochter met de sneeuwscooter mee terug naar het dal. Ondertussen krijg ik in de helikopter alvast een infuus met meer pijnmedicatie. Ik zie wat flarden van de berghellingen met alle mooie lichtjes erop. Maar het meeste gaat langs me heen, mijn eerste helikopter vlucht had ik me wel wat anders voorgesteld.
Schouder uit de kom, gebroken en gekneusde ribben
In het ziekenhuis moet ik iets opsnuiven; een mix van morfine en ketamine zo blijkt later. Wat een verademing; ik zweef inmiddels over skipistes en zie de mooiste kleuren. Ik word van top tot teen nagekeken en het is al snel duidelijk: schouder uit de kom, op 2 plekken gebroken en zwaar gekneusde ribben.
Compleet trippend beleef ik de rest van de avond in mijn ziekenhuisbed, waarin mijn schouder weer wordt teruggezet en artsen overleggen of ik meteen geopereerd moet worden of niet.
Met een brace terug naar het hotel
Uiteindelijk mag ik met mijn schouder in een brace weer terug naar het hotel. Mano komt me ophalen, wat ben ik blij. Die nacht slaap ik amper en zie alleen de beelden voor me, hoe ik totaal ongecontroleerd op de slee zit en ik echt dacht dat ik het niet zou overleven. Niet aan denken!
Een jaar lang revalideren
Terug in Nederland begint een revalidatie van een jaar. De eerste 3 maanden kan ik vrijwel niks, maar ik mag van geluk spreken dat mijn schouder ‘goed’ is gebroken en een operatie niet nodig is. Skiën zit er ook niet meer in, ik ga mee op ski trips en ga winterwandelen (nooit geweten hoe mooi dat is!).
Nu, een jaar later, heb ik weer op de ski’s gestaan. Mijn schouder is voor 80% weer de oude, maar rodelen dat zal ik nooit meer doen. Nog steeds houd ik onverminderd van de bergen, zomer en winter. Maar ik heb zelf aan de lijve ondervonden hoe kwetsbaar je bent en hoe makkelijk je een fataal ongeluk kunt krijgen.
Veiligheid in de bergen tijdens een wintersportvakantie
Ongelukken tijdens een wintersport. Je kunt het nooit helemaal voorkomen maar er zijn zeker tips om de kans op een ongeluk te verkleinen.
1 Ga goed verzekerd op reis
Het allerbelangrijkste; zorg dat je goed bent verzekerd! Mijn helikoptervlucht was al gauw duizenden euro’s en dit wordt niet altijd vergoed door de ziektekostenverzekering. Zorg dus voor een reisverzekering met wintersportdekking. Ga je bijzondere activiteiten doen? Bijvoorbeeld ijsklimmen, skitouren (buiten de piste), check dan ook of dit soort zaken verzekerd zijn.
2 Neem (alvast) skilessen
Neem altijd skilessen met een gediplomeerde ski-instructeur en ga pas van pistes af als je hier gecontroleerd af kunt skiën. Het is soms ook handig om vooraf alvast wat lessen te nemen, bijvoorbeeld op een rolband.
3 Word niet overmoedig / wat past bij je ski-level?
Wist je dat de meeste ongelukken gebeuren aan het einde van de skivakantie? Vaak word je wat overmoedig en daarmee de kans op ongelukken groter. Ook de eerste dag is vaak risicovol; begin rustig en neem eventueel eerst weer even een skiles om je basisvaardigheden weer even op te frissen. Ga daarnaast alleen van pistes af die passen bij je ski-level. Je bent anders niet alleen een gevaar voor jezelf maar ook voor anderen.
4 Pas op met de (laatste) dalafdaling
Ongelukken gebeuren niet alleen door jezelf, maar kunnen ook gebeuren doordat iemand anders je kan ‘aanskiën’. Per land, per gebied en ook per periode kan de ervaring van de gemiddelde skier op de pistes verschillen. Zo skiet Mano doorgaans achter onze dochter wanneer het druk is om te voorkomen dat iemand haar over het hoofd ziet. En velen kennen de beelden wel van hordes stuntelende mensen op de (laatste) dalafdeling. Wees hier extra voorzichtig, zeker als een deel van de bezoekers al op de berg begonnen is met de après ski (wist je dat bijvoorbeeld in Italië het verboden is om met meer dan 5 promille alcohol op te gaan skiën?).
5 Draag een helm én een rugbeschermer
Na mijn rodelongeluk ski ik inmiddels met een rugbeschermer. Deze zijn heel lichtgewicht en kan je over je thermoshirt dragen. Ook onze oudste draagt nu naast een helm ook standaard een rugbeschermer. Een keer uitproberen? Je kunt rugbeschermers vaak ook gewoon huren.
6 Laat je ski’s goed afstellen en tijdig slijpen / waxen
Maak je een harde val, dan moeten je ski’s vanzelf losschieten. Gebeurt dit niet, dan kan je helemaal erg naar vallen. Het losschieten hangt samen met het gewicht. Kortom, zorg ervoor dat je het goede gewicht doorgeeft en laat je ski’s goed afstellen.
Na een intensieve week skiën laat ik ook altijd mijn ski’s slijpen / waxen. Hierdoor zijn ze goed scherp en kan je – zeker bij ijzige pistes – de zijkanten goed in de piste laten snijden. Hierdoor heb je meer grip en ga je minder snel vallen.
7 Ken de piste regels
Wist je dat je verplicht bent om na een ongeval hulp te geven en dat doorskiën strafbaar is? Zorg er voor dat jij en ook je kids dus op de hoogte zijn van de pisteregels en houd rekening met andere skiërs. Noteer daarnaast ook de alarmnummers in je telefoon, deze staan vaak op de pistekaart. De regels die ter plekke gelde zijn vaak op borden bij de liften te vinden.
8 Rodelen
Tsja, ik zal dit waarschijnlijk niet meer gaan doen, maar als je toch gaat rodelen houd dan hiermee rekening:
- Draag altijd een helm, handschoenen en je skikleding
- Draag snowboots (skischoenen zijn doorgaans verboden), als je tegen iemand anders aankomt met je skischoenen is dit heel gevaarlijk
- Check van tevoren de rodelbaan; is het een bospad (met netten?) of komt deze uit op een normale piste (wat veel gevaarlijker kan zijn)
- Heeft het net gesneeuwd, dan kan je veel makkellijker remmen. Al een tijdje niet gesneeuwd, dan is de kans op ijs veel groter met alle gevolgen van dien
Veiligheid in de bergen tijdens een zomervakantie
Helaas komen ongelukken niet alleen maar voor in de winter, maar ook zeker in de zomer. Daarom hieronder ook een aantal tips voor veiligheid in de bergen tijdens een zomervakantie.
1 Ga goed verzekerd op reis
Eigenlijk precies hetzelfde als in de winter; zorg dat je goed bent verzekerd. Als je in de zomer van een berghelling moet worden gered dan loopt dit snel in de papieren. Check vooraf of je hiervoor bent verzekerd.
2 Check het weer
Het weer in de bergen kan heel snel omslaan. Temperaturen kunnen zo 10 of meer graden dalen. Zorg ervoor dat je vooral het locale weerbericht checkt. Alleen maar zon? Neem dan nog altijd een vestje en reservekleding mee als het weer toch omslaat.
3 Informeer vooraf de route
Wandelen in de bergen is absoluut anders dan in Nederland. Wandel je met kinderen? Doe dan de afstanden makkelijk keer twee. Informeer vooraf ook de route. In de bergen zijn er verschillende aanduidingen van wandelpaden, deze worden vaak met verschillende kleuren aangeduid.
In dit blog, over huttentochten met kinderen, zie je een overzicht en welke type wandelpaden geschikt zijn voor gezinnen. Twijfel je? Neem vooraf contact op met de VVV en laat je informeren. De locals weten het beste de actuele situatie en kunnen je het beste advies geven!
4 Zorg voor goede kleding en schoenen
Een beetje in het verlengde van tip 2 en 3. Zorg dat je zelf en je kids goede kleding en schoenen dragen. Een bergtocht op sandalen of sneakers is niet verantwoord. Investeer in goede kleding, neem altijd een regenjas / windjack mee en kleed je in laagjes. Zeker als je een langere tocht gaat maken of een huttentocht. Bekijk hier een uitgebreide paklijst voor een huttentocht met kinderen.
5 Extra voorbereiding bij een huttentocht
Ga je op een huttentocht? Heel gaaf, maar ook hiervoor geldt – zeker met kinderen – een goede voorbereiding. Check van tevoren het weer, check van tevoren de route (kom je nog langs een andere hut) en neem genoeg eten en drinken mee. Uitgebreide informatie over een huttentocht (en voorbereiding) lees je hier in ons blog over een huttentocht met kinderen.
Voorkomen is beter dan….
We hopen – mede door deze tips – dat je kunt genieten van een heerlijke én veilige gezinsvakantie in de bergen. Maarja, soms zit een ongeluk in een klein hoekje. Hoe het dan verder gaat? En hoe de bergreddinsdienst dan te werk gaat? Dan lees je in dit blog over de Rega (berg)reddingsdienst van Zwitserland.
Meer lezen?
We hebben meer praktische tips over een gezinsvakantie in de bergen. Kijk hieronder voor meer inspiratie.
Deel deze blog met je vrienden:
